Czy kiedykolwiek czułeś/łaś niepokój związany z pieniędzmi? Może w Twoim związku regularnie pojawiają się kłótnie o wydatki, a Ty nie wiesz, jak znaleźć kompromis? A może stresuje Cię sama myśl o przyszłości finansowej – nawet jeśli obiektywnie nie masz powodów do obaw? Dlaczego kryzysy emocjonalne i problemy w związku na tle finansowym pojawiają się nawet u osób zamożnych? Właśnie z takimi problemami klienci przychodzą do mnie na sesję coachingu finansowego.
To, jak zarządzasz swoimi finansami, ma ogromny wpływ na Twoje emocje, relacje i ogólną jakość życia. Często jednak nie zdajemy sobie sprawy, jak głęboko zakorzenione są nasze przekonania dotyczące pieniędzy i jak bardzo wpływają na codzienne decyzje. Nie rozumiemy także, jak bardzo odmienne może być nasze podejście do pieniędzy i emocje z nimi związane w porównaniu odczuć do naszych bliskich!
Różnice w podejściu do pieniędzy i ryzyka zwiększają prawdopodobieństwo rozwodu!
Zarówno obserwacja rodziny i znajomych, jak i badania społeczne pokazują, że różnice w podejściu do zarządzania pieniędzmi oraz gotowość na podjęcie ryzyka – zwłaszcza finansowego – często prowadzą do poważnych konfliktów, a nawet rozwodów!
Jednym z ciekawszych badań nad przyczynami rozwodów było to prowadzone profesorkę ekonomii Martę Serra-Garcia w latach 2004 do 2017 na University of California w San Diego (1). Badanie objęło dużą próbę, bo aż 5 300 par w Niemczech. Okazało się, że kluczową rolę przy szacowaniu prawdopodobieństwa rozwodu odgrywają różnice w skłonności do podejmowania ryzyka! Prof. Marta Serra-Garcia pokazała, że choć spory o pieniądze są częstą przyczyną rozwodów, to głównym czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo rozstania są właśnie różnice w skłonności do podejmowania ryzyka. Jak pokazały jej badania, pary, które miały najbardziej odmienne preferencje odnośnie ryzyka, rozwodziły się aż dwa razy częściej niż pary o podobnym podejściu!
Duże różnice w tym obszarze są też najsilniejszym wskaźnikiem prawdopodobieństwa rozwodu ze wszystkich analizowanych zmiennych. Oczywiście w badaniu wzięto także pod uwagę takie czynniki, jak wpływ poziomu edukacji, pochodzenia czy religii.
Dlaczego to właśnie podejście do ryzyka powoduje tak ogromne problemy w związkach, że może prowadzić nawet do rozwodu? Każdego dnia musimy podejmować wiele decyzji finansowych odnośnie oszczędzania pieniędzy, wydawania, inwestowania. Jeszcze bardziej brzemienna w skutki jest decyzja o wzięciu kredytu, zakup polisy na życie lub samochodu.
Jeśli więc pomiędzy partnerami istnieją skrajne różnice w tych aspektach, znacznie trudniej jest im osiągnąć konsensus. Zwłaszcza przy tak poważnych decyzjach, jak zakup domu – zwłaszcza na kredyt, który trwa kilkadziesiąt lat, a więc znacznie dłużej niż większość małżeństw żyje razem!
Co gorsza, jeśli w związku brakuje empatii oraz umiejętności otwartego rozmawiania o swoich emocjach, potrzebach i lękach, to może okazać się, że jedna ze stron nie będzie w ogóle rozumieć decyzji i obaw małżonka! A stąd już blisko do poważnej kłótni i zarzucania sobie nawzajem egoizmu, nieliczenia się z potrzebami partnera czy wręcz narażania rodziny na utratę bezpieczeństwa finansowego.
Emocjonalne kryzysy finansowe – dlaczego się pojawiają?
Pieniądze to nie tylko narzędzie do realizacji celów. Dla wielu ludzi są symbolem bezpieczeństwa, statusu, a nawet wartości jako człowieka (choć ta ostatnia postawa jest oczywiście szkodliwa!). Nic więc dziwnego, że tak często są źródłem stresu, konfliktów i napięć. Psychologowie dowiedli, że finanse wpływają na nas w sposób znacznie silniejszy, niż mogłoby się wydawać. Nasze wzorce finansowe są kształtowane przez rodzinę, doświadczenia życiowe, a także cechy osobowości i światopogląd.
6 najczęstszych problemów, które prowadzą do kryzysów emocjonalnych o podłożu finansowym:
- Brak stabilności finansowej
Kiedy Twoje dochody są niestabilne, niepewność może prowadzić do napięć. Dzieje się tak zwłaszcza, jeśli masz silną potrzebę przewidywalności i bezpieczeństwa. Brak stałego dochodu sprawia, że trudno jest planować przyszłość i czuć się spokojnym. Taka huśtawka finansowa, czyli okresy niemal kompulsywnego wydawania pieniędzy przeplatane momentami, gdy brakuje na opłacenie rachunków i podstawowe potrzeby, u wielu osób generuje ogromny stres. Prowadzi do utraty poczucia bezpieczeństwa. A jeśli jedno z partnerów znosi to szczególnie źle, a drugie podchodzi do finansowej huśtawki beztrosko, bardzo trudno jest prowadzić wspólne gospodarstwo domowe i nie wchodzić w kolejne fazy konfliktów.
2. Brak możliwości zaspokojenia potrzeb
Jako coach finansowy musze podkreślić, że każdy ma subiektywną opinię o tym, co jest realną potrzebą, a co tylko zachcianką. Dla jednej osoby podstawową potrzebą może być jedynie jedzenie i dach nad głową, dla innej – nowy telefon czy wakacje zagranicą. Kiedy w związku partnerzy mają odmienne podejście do tego, co jest koniecznością, a co luksusem, rodzi to konflikty i frustrację.
3. Przesadne zamartwianie się o pieniądze
Czy zdarzyło Ci się martwić o swoje finanse, mimo że Twoja sytuacja wcale nie jest zła? Strach przed utratą płynności finansowej może wynikać z doświadczeń rodzinnych, przekonań o pieniądzach lub po prostu z braku świadomości, jak nimi skutecznie zarządzać.
Podczas coachingu finansowego pracowałam również z klientami, których paraliżował lęk przed wpadnięciem w długi, a nawet przed bankructwem, choć obiektywnie ich sytuacja finansowa była bardzo dobra! Jednak pomimo niskiego tego prawdopodobieństwa tak strasznego scenariusza, lęk przed wpadnięciem finansowe kłopoty odbierał im radość z życia. Bardzo destrukcyjnie wpływał na pracę oraz relacje z bliskimi. Pomagałam więc im spojrzeć realnie na ich sytuację finansową, oddzielić przesadne obawy od faktów oraz odzyskać radość życia.
4. Lęk przed utratą pieniędzy
Ciągłe zamartwianie się, że mogą nadejść trudne czasy, powoduje napięcie i odbiera satysfakcję z życia. Niektórzy nieustannie boją się padnięcia ofiarą złodziei – także hakerów. Oczywiście nie da się zabezpieczyć przed każdym ryzykiem.
Jednak podczas sesji coachingu finansowego pokazuję klientom, o co warto zadbać, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych zdarzeń. Może to być np. zakup odpowiednio dobranych ubezpieczeń, dywersyfikacja sposobów lokowania oszczędności i inwestycji, skonsultowanie się z doradcą podatkowym lub inwestycyjnym, a także z prawnikiem czy specjalistą od bezpieczeństwa w sieci.
Nawet jeśli Twoje oszczędności są wystarczające, strach przed krachem na giełdzie, inflacją czy zwolnieniem z pracy może wpływać na Twoje decyzje i relacje z bliskimi. Musimy nauczyć się żyć z takim ryzykiem i nie dać wpędzić się w histerię! Ponieważ posiadam także certyfikat coacha kryzysowego, więc w razie potrzeby uczę klientów radzić sobie ze stresem, trudnymi emocjami i nieuniknioną niepewnością.
5. Obawa przed utratą statusu społecznego
Jeśli definiujesz siebie poprzez to, ile zarabiasz i co posiadasz, możesz czuć ogromny lęk przed spadkiem poziomu życia. Wydawanie pieniędzy na rzeczy, które mają robić wrażenie na innych, może prowadzić do zadłużenia i pogorszenia relacji z partnerem.
Życie zgodnie z dewizą „zastaw się, a postaw się” zawsze niesienie ze sobą negatywne konsekwencje. Ponadto ocenianie samego siebie i innych przez pryzmat posiadanych pieniędzy jest po prostu głupie i szkodliwe!
A jeśli Twoi znajomi oceniają Twoją wartość jako człowieka na podstawie zasobności portfela i odpowiednio wystawnego stylu życia, to może czas zmienić znajomych?…
6. Przekonanie, że pieniądze gwarantują szczęście
Jeśli uważasz, że więcej pieniędzy oznacza więcej radości, możesz nie zauważyć, że pogoń za bogactwem odciąga Cię od bliskich i wartościowego życia. Praca i pomnażanie majątku nie powinny stać się priorytetem kosztem relacji, zdrowia i czasu wolnego.
Na szczęście przekonania można zmienić! Podczas sesji przyglądamy się z klientem temu, które ich przekonania są szkodliwe. Pokazuję także klientom konkretne metody psychologiczne służące zmianie przekonań.
Czy Twoje emocje dotyczące finansów wymagają uwagi?
Jeśli którykolwiek z tych problemów brzmi znajomo, warto żebyś zastanowił/a się, jak finanse wpływają na Twoje samopoczucie, relacje i decyzje życiowe. Nie dotyczy to tylko zarządzania budżetem domowym. Chodzi o głębokie przekonania i emocje, które kształtują Twoje wybory.
Jeśli w którymś obszarze zarządzania pieniędzmi czujesz, że nie radzisz sobie tak, jak byś chciał/a, pamiętaj, że możesz to zmienić!
Dlaczego warto skorzystać z coachingu finansowego?
Coaching finansowy to praktyczna metoda pracy nad własnym podejściem do pieniędzy. Nie chodzi tylko o oszczędzanie, zakupy czy inwestowanie. Ważne jest też zrozumienie, jakie wzorce finansowe kierują Twoim życiem i jak możesz je zmienić, by żyć szczęśliwiej i bardziej świadomie.
Podczas sesji coachingu finansowego:
- Nauczysz się zarządzać swoimi finansami świadomie – bez strachu i presji.
- Dowiesz się, skąd się biorą Twoje lęki i nawyki finansowe.
- Zidentyfikujesz swoje przekonania o pieniądzach i sferze materialnej. Zarówno te przekonania wspierające Cię w osiąganiu stabilności finansowej i celów, jak i te blokujące.
- Zrozumiesz, jak finanse wpływają na Twoje emocje i relacje z bliskimi.
- Zobaczysz, jakie mechanizmy powodują stres i konflikty. Pokażę Ci też, jak możesz sobie z tym radzić
- Poprawisz relacje z bliskimi – pieniądze przestaną być powodem kłótni i napięć.
- Zyskasz spokój i większą pewność siebie w kwestiach finansowych, ponieważ będziesz mieć większą kontrolę nad swoimi decyzjami.
Nie czekaj – zacznij działać!
Zastanów się, jak wyglądają Twoje emocje i decyzje związane z finansami. Czy czujesz się spokojny i pewny siebie? Czy może to stres i niepewność kierują Twoimi wyborami?
Jeśli czujesz, że Twoje podejście do pieniędzy wymaga zmiany, nie musisz radzić sobie z tym sam/a!
Coaching finansowy to pierwszy krok do wolności emocjonalnej i finansowej stabilności.
Umów się do mnie na sesję i przekonaj się, jak wiele możesz zyskać!
- Christine Clark, Differences in Financial Risk Preferences Can Make or Break a Marriage, 27.07.2021 https://ucsdnews.ucsd.edu/pressrelease/differences-in-financial-risk-preferences-can-make-or-break-a-marriage